17.9 C
Los Angeles
Saturday, April 19, 2025

ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ

ਦੋਹਿਰਾ॥

ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਫੁੱਲ ਦੋ ਲੱਗੇ, ਵੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੇਲ ।
ਇਕ ਜੜ੍ਹ ਤੇ ਦੋ ਟਹਿਣੀਆਂ, ਕਿਉਂ ਨ ਰਖਦੇ ਮੇਲ ?

॥ਡੂਢਾ ਛੰਦ॥

ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖਾਂ ਪਾ ਬਹਾਦਰੀ ਬਹਾਦਰਾਂ, ਜੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਲੈ ਲੀ ਐ ।
ਨਾਮ ਜਪ ਰੰਗੀਆਂ ਸਫ਼ੈਦ ਚਾਦਰਾਂ, ਰਹਿਣ ‘ਤੀ ਨਾ ਮੈਲੀ ਐ ।
ਕਰਕੇ ਧਰਮ ਬਰਿਆਈਆਂ ਠੱਲ੍ਹਦੇ, ਹੈ ਖ਼ਿਆਲ ਦਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਲਾਹਤੇ ਗਲੋਂ ਤਾਉਕ ਗੋਰਿਆਂ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ, ਭੇਟ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਤ ਕੀ ।
ਆਬਰੂ ਰੱਖਣ ਰਜਵਾੜੇ ਲਾਹਮੀ ਦੇ, ਤੇ ਕਰਨ ਹੁੱਤ ਕੀ ?
ਕਿਹਰ ਦੋ ਸੱਜਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਝੱਲ ਦੇ, ਭਰੇ ਅਭਿਮਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਵੇਖੀਂ ਰਾਉਣਾਂ ਲੋਭ ਦੀ ਨਦੀ ‘ਚ ਰੁੜ੍ਹ ਜੇਂ, ਪਛਤਾਉਣਾਂ ਨਾ ਪਵੇ ।
ਵੀਰਨ ਭਬੀਛਣ ਬਗ਼ੈਰਾਂ ਬੁੜ ਜੇਂ, ਸ਼ਰਨ ਰਾਮ ਦੀ ਲਵੇ ।
ਗੈਸ ਚੰਦ ਸੂਰਜ ਇੱਕੋ ‘ਜ੍ਹੇ ਜਲਦੇ, ਟਹਿਕਦੇ ‘ਸਮਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਸੁਣੋਂ ਕੈਰੋ ਪਾਂਡੋ ਉੱਤਮ ਬੰਸ ਦਿਉ ! ਤੁਸਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਸਾਂਝਾ ਜੀ ।
ਦੂਈ ਦੇ ਵਿਛੇ ‘ਵੇ ਜਾਲ ‘ਚ ਫੰਸ ਦਿਉ, ਫੇਰ ਦਿਉ ਨਾ ਮਾਂਜਾ ਜੀ ।
ਹੋ ਕੇ ਤੇ ਨਰਾਜ਼ ਭਾਈ ਭਾਈ ਰਲਦੇ, ਬਹਿ ਮੰਦਰ-ਮਕਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

‘ਕੱਠੇ ਬਹਿਕੇ ਰਾਗ ਸੱਚੇ ਦਾ ਅਲਾਪਿਉ, ਮਾਲਾ ਫੇਰੋ ਗੁਰ ਦੀ ।
ਨਵੀਆਂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਥਿਆਈਆਂ ਮਾਪਿਉ, ਗੱਲ ਕਰੋ ਸੁਰ ਦੀ ।
ਭਰ ਦਿਉ ਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਗੱਲ ਦੇ, ਮਿੱਠਤ ਜ਼ਬਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਖਿੜਕੇ ਹੀ ਦੇਣ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋਈ ਡੋਡੀਆਂ, ਸਦਾ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲੋ ।
ਮਹਿਮਾਂ ਗਾਉਣ ਪਾਕਿਅਸਤਾਨੀਂ ਥੋਡੀਆਂ, ਵਾਂਗ ਅਮੀਂ ਦੇ ਡੁੱਲ੍ਹੋ ।
ਕੀਹਨੇ ਵੇਖੇ ਦੂਈ ਦੇ ਬਿਰਛ ਫਲਦੇ, ਸੜ ਜਾਂਵਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਵੇਖੋ ਬੀਬਾ ਪਿਛਲੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਪੜ੍ਹਕੇ, ਉਲਟਾਉਣਾ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ।
ਆਪ ਵਿੱਚ ਮਰਗੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਲੜ ਕੇ, ਨਾ ਛਡਾਉਣਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ।
ਰੋਣ ਡਹਿ ਜੋ ਵਾਕੇ ਜੇ ਸੁਣਾਦਿਆਂ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ, ਕਹਾਣੀ ਪਾ ਦਿਆਂ ਕਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਜਾਣੇ ‘ਜਥੇਦਾਰ ਜਗਮੇਲ’ ਲੱਛਨਾ, ਬਾਬੂ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ।
ਸਾਹੋ ਕਾ ‘ਬਸੰਤ ਸਿਉਂ’ ਲਗਾਦੂ ਰਚਨਾ, ਅੰਦਰ ਕਚਹਿਰੀ ਦੇ ।
ਮਾਨਸਰਾਂ ਵਾਂਗ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਛੱਲ ਦੇ, ਭਰੇ ‘ਵੇ ਦੀਵਾਨ ਮੇਂ ।
ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਦੋ ਪੁਸ਼ਪ ਇੱਕ ਵੱਲ ਦੇ, ਮਹਿਕਦੇ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ।

ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ

ਬਹਿ ਜੋ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ੋਰ ਮਾੜਾ, ਲੈ ਜਲਾਬ ਨ੍ਹਾਉਣ ਮਾੜਾ,ਮਿੱਠੜੀ ਜ਼ਬਾਨ ਰਾਗ, ਵਧੀਆ ਅਲਾਪਦੀ ।ਸੋਗ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਮਾੜਾ, ਵੈਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਮਾੜਾ,ਰੱਖਣਾ ਲਿਹਾਜ਼, ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਮਿਲਾਪ ਦੀ ।ਦੁਖੀ ਨੂੰ ਦੁਖਾਉਣ ਮਾੜਾ, ਮਾੜਿਆਂ ਨੂੰ ਢਾਉਣ ਮਾੜਾ,ਦੂਏ ਦੀ ਸ਼ਰਮ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮ ਜਾਣ ਆਪ ਦੀ ।'ਬਾਬੂ ਜੀ' ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਰੇ ਸਿੱਖਦਾ ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਹੋਰ,ਵੀਰ ਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ, ਤੇਰੇ ਮਾਂ ਤੇ ਬਾਪ ਦੀ ।ਬੈਂਗਲੋ ਬੰਗਾਲੀ ਬੋਲੇ, ਪਸ਼ਤੋ ਪਠਾਣ ਬੋਲੇ,ਆਪ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ 'ਚ, ਕਿਤਾਬ ਲੋਕੀ ਛਾਪਦੀ ।ਹਿੰਦੀ, ਅਰਬੀ ਤੇ ਤੀਜੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਲਾ ਕੇ ਨਾਲ,ਏਸ ਵਜ੍ਹਾ ਉਰਦੂ ਜ਼ਬਾਨ...

ਦਰਦ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ

ਖੰਡ ਤੋਂ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ, ਪਿਆਰੇ ਵਤਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ।ਮੁੱਖ 'ਚੋਂ ਲਪਟਾਂ ਮਾਰਨ, ਜੈਸੇ ਅਤਰ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ।ਹੋਰ ਸਤਾਉਣ ਜ਼ਬਾਨਾਂ, ਅੱਖੋਂ ਜਲ ਭਰ ਡੋਹਲੀ ਦਾ ।ਕਰਦੇ ਨਾ ਹਮਦਰਦੋ, ਦਰਦ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ।ਜਣਦਿਆਂ ਖਾਣੀਂ ਪਸ਼ਤੋ, ਵਸਦੀ ਦੇਸ ਪਠਾਣਾਂ ਦੇ ।ਇਹ ਆ ਕੇ ਪਿੜ ਨ੍ਹਾਤੀ, ਸ਼ਾਸਤਰ ਵੇਦ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ।ਤੇ ਘਰ ਬਾਰਨ ਨਾਲੋਂ, ਕਦਰ ਵਧਾ 'ਤਾ ਗੋਲੀ ਦਾ ।ਕਰਦੇ ਨਾ ਹਮਦਰਦੋ, ਦਰਦ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ।ਮੈਂ ਅੱਗੇ ਇਕ ਨੂੰ ਰੋਵਾਂ, ਉਠਦੀ ਦਿਲੋਂ ਕੁਹਾਰ ਸੀ ।ਫਿਰ ਪਸ਼ਤੋ ਦੀ ਆਗੀ, ਹੋਰ ਹਮੈਤਣ ਫ਼ਾਰਸੀ...

ਪ੍ਰਸੰਗ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ

ਦੋਹਰੇਦੀਪ ਸਿੰਘ ਸਰਦਾਰ ਦਾ ਛੇੜ ਰਿਹਾ ਪਰਸੰਗ ।ਸੀਸ ਕਟਿਆ ਹੱਥ ਪਰ ਧਰੇ, ਕਰੇ ਸੂਰਮਾ ਜੰਗ ।ਚਾਹੜੇ ਕਟਕ ਦੁਰਾਨੀਆਂ, ਫਿਰੇ ਧਾੜ ਤੇ ਧਾੜ ।ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗੜ੍ਹ ਗੁਰਾਂ ਦਾ, ਦੇਣ ਪਠਾਣ ਉਜਾੜ ।ਹਰਮੰਦਰ ਨੂੰ ਗੇਰ ਕੇ, ਅੱਟਤਾ ਗੁਰ ਦਾ ਤਾਲ ।ਖ਼ਬਰ ਪੁਚਾਤੀ ਲਾਲਿਆਂ, ਬਿਰਧ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਭਾਲ ।ਡੂਢਾ ਛੰਦ-੧ਜਾ ਕੇ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੁਣੌਂਦਾ ਏਲਚੀ, ਹੈ ਅੰਧੇਰ ਪੈ ਗਿਆ ।ਨੱਠ ਚਲੇ ਬਾਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਦੇ ਗੁਲੇਲਚੀ, ਆ ਦੁਰਾਨੀ ਬਹਿ ਗਿਆ ।ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਕਨਾਤ ਤਾਣ ਤੇ, ਲਿਆ ਫੜੌਂਦਾ ਰੁੱਕੇ ਪਿਆ ।ਬਾਬਾ ਜੀ...