15.3 C
Los Angeles
Saturday, December 21, 2024

ਬੋਲੀਆਂ – 3

ਮੇਰੀ ਗੁੱਤ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਠਾਣਾ
ਅਰਜ਼ੀ ਪਾ ਦੇਊਂਗੀ


ਤੀਲੀ ਲੌਂਗ ਦਾ ਮੁਕਦਮਾ ਭਾਰੀ
ਠਾਣੇਦਾਰਾ ਸੋਚ ਕੇ ਕਰੀਂ


ਜੱਟ ਵੜ ਕੇ ਚਰ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੜ੍ਹਕੇ
ਡਾਂਗ ਮੇਰੀ ਖੂਨ ਮੰਗਦੀ


ਇੱਤੂ, ਮਿੱਤੂ ਤੇ ਨਰੈਣਾ ਲੜ੍ਹ ਪਏ
ਛਵ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਘੁੰਡ ਮੁੜ ਗਏ


ਮੁੰਡਾ ਇੱਤੂ ਚੰਨਣ ਦੀ ਗੇਲੀ
ਡੌਲੇ ਕੋਲੋਂ ਬਾਂਹ ਵੱਢ ‘ਤੀ


ਪੱਕੇ ਪੁਲ ‘ਤੇ ਗੰਡਾਸੀ ਮਾਂਜੀ
ਵੱਢ ਕੇ ਡੋਗਰ ਨੂੰ


ਕੇਹੀਆਂ ਬਦਲੇ ਖੋਰੀਆਂ ਰਾਤਾਂ
ਵੀਰ ਨੇ ਵੀਰ ਵੱਢ ਸੁੱਟਿਆ


ਜਿਊਣਾ ਸੌਂ ਗਿਆ ਕੰਨੀਂ ਤੇਲ ਪਾ ਕੇ
ਮਾਰ ਕੇ ਘੂਕਰ ਨੂੰ


ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਆ ਗਿਆ ਠਾਣਾ
ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਹੋ ਗਿਆ


ਤੇਰੇ ਯਾਰ ਦੀ ਖੜਕਦੀ ਬੇੜੀ
ਉੱਠ ਕੇ ਵਕੀਲ ਕਰ ਲੈ


ਚੂੜਾ ਵੇਚ ਕੇ ਛਡਾ ਲੂੰ ਤੈਨੂੰ
ਸਿੰਘਾ ਐਵੇਂ ਗ਼ਮ ਨਾ ਕਰੀਂ


ਨਿੱਤ ਝੂਠੀਆਂ ਗਵਾਹੀਆਂ ਜਾਵੇਂ
ਰੱਬ ਤੈਨੂੰ ਰੱਖੇ ਬੱਚਿਆ


ਮੈਂ ਯਾਰ ਦੀ ਤਰੀਕੀਂ ਜਾਣਾ
ਪਿੱਪਲੀ ‘ਤੇ ਬੋਲ ਤੋਤਿਆ


ਨੀਲੀ ਘੋੜੀ ਵੇ ਵਕੀਲਾ ਤੈਨੂੰ
ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੀ ਯਾਰ ਛੁੱਟ ਜੇ


ਲੱਡੂ ਵੰਡਦੀ ਤਸ੍ਹੀਲੋਂ ਆਵਾਂ
ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੀ ਯਾਰ ਛੁੱਟ ਜੇ


ਰੰਨ ਹੱਸ ਕੇ ਕਚਿਹਰੀਓਂ ਨਿੱਕਲੀ
ਯਾਰ ਉਹਦਾ ਬਰੀ ਹੋ ਗਿਆ


ਬਹਿਸ ਮੇਰੇ ਵਕੀਲ ਦੀ ਸੁਣ ਕੇ
ਬੰਚ ਵਾਲੇ ਦੰਦ ਮੀਚ ਲਏ


ਮੈਂ ਗੱਜ ਕੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਜਿੱਤਿਆ
ਹੋਇਆ ਕੀ ਜੇ ਭੌਂ ਵਿਕ ਗਈ


ਕੋਈ ਡਰਦੀ ਪੀਹਣ ਨਾ ਜਾਵੇ
ਛੜਿਆਂ ਦੇ ਦੋ ਚੱਕੀਆਂ


ਚੁਲ਼ੇ ਅੱਗ ਨਾ ਘੜੇ ਵਿਚ ਪਾਣੀ
ਛੜਿਆਂ ਨੂੰ ਵਖ਼ਤ ਪਿਆ


ਐਵੇਂ ਭਰਮ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰੇ
ਹਲਕੇ ਨਾ ਛੜੇ ਫਿਰਦੇ


ਛੜੇ ਪੈਣਗੇ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰਾਖੀ
ਰੰਨਾ ਵਾਲੇ ਘਰ ਪੈਣਗੇ


ਮੇਰੀ ਚੱਪਣੀ ਵਗਾਹ ਕੇ ਮਾਰੀ
ਛੜਿਆਂ ਦੇ ਅੱਗ ਨੂੰ ਗਈ


ਅਸੀਂ ਰੱਬ ਦੇ ਪਰਾਹੁਣੇ ਆਏ
ਲੋਕੀਂ ਸਾਨੂੰ ਛੜੇ ਆਖਦੇ


ਜਾਵੇਂਗਾ ਜਹਾਨੋਂ ਖਾਲੀ
ਵੇ ਛੜਿਆ ਦੋਜਕੀਆ


ਕਾਹਨੂੰ ਦੇਨੀਏਂ ਕੁਪੱਤੀਏ ਗਾਲਾਂ
ਛੜੇ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਪੁੱਤ ਮਰਜੂ


ਛਿੱਟਾ ਦੇ ਗਈ ਝਾਂਜਰਾਂ ਵਾਰੀ
ਛੜਿਆਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਓੱਬਲੇ


ਕਿੱਥੇ ਲਿਖਿਆ ਫ਼ਰੰਗੀਆ ਦੱਸ ਦੇ
ਰੰਨਾਂ ਵਾਲੇ ਜੰਗ ਜਿਤਦੇ


ਜਿੱਤ ਹੋਜੂ ਵੇ ਫ਼ਰੰਗਆ ਤੇਰੀ
ਛੜਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾ ਲਾਮ ‘ਤੇ


ਤੀਵੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ
ਚੱਕੀ ਛੁੱਟ ਗਈ ਚੁੱਲ਼ੇ ਨੇ ਛੁੱਟ ਜਾਣਾ
ਤੀਵੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਆ ਗਿਆ


ਜਿੱਥੇ ਚੱਲੇਂਗਾ ਚੱਲੂਂਗੀ ਨਾਲ ਤੇਰੇ
ਟਿਕਟਾਂ ਦੋ ਲੈ ਲਵੀਂ


ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਨਾ ਤਲੰਗਿਆ ਜਾਣਾ
ਛੱਡ ਜਾਏਂ ਟੇਸ਼ਣ ਤੇ


ਇੱਥੋਂ ਜਾਈਂ ਨਾ ਪਰਾਹੁਣਿਆ ਖਾਲੀ
ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਇੱਟ ਰੱਖ ਲੈ


ਮੇਰੀ ਖ਼ਬਰ ਲੈਣ ਨਾ ਆਇਆ
ਡਿੱਗ ਪਈ ਹਰਮਲ ਤੋਂ


ਲੌਂਗ ਤੇਰੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਲਿਆ
ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਟੋਲਦੀ ਰਹੀ


ਤੇਰੇ ਝਾਂਜਰਾਂ ਵੱਜਣ ਨੂੰ ਪਾਈਆਂ
ਲੰਘ ਗਈ ਤੂੰ ਪੈਰ ਦੱਬ ਕੇ


ਮੇਰੀ ਗੁੱਤ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਠਾਣਾ
ਕੈਦ ਕਰਾ ਦੂੰਗੀ


ਕਿੱਥੇ ਚੱਲਿਐਂ ਬੂਬਨਿਆਂ ਸਾਧਾ
ਛੇੜ ਕੇ ਭਰਿੰਡ ਰੰਗੀਆਂ


ਮੇਰੀ ਜੁੱਤੀ ਨੂੰ ਲੁਆ ਦੇ ਘੁੰਗਰੂ
ਜੇ ਤੈਂ ਮੇਰੀ ਚਾਲ ਵੇਖਣੀ


ਚੱਲ ਚੱਲੀਏ ਜਰਗ ਦੇ ਮੇਲੇ
ਮੁੰਡਾ ਤੇਰਾ ਮੈਂ ਚੱਕ ਲਊਂ


ਗੋਰਾ ਰੰਗ ਡੱਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ
ਕਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰ ਕਰੋ


ਮੈਂ ਮੂੰਗਰੇ ਤੜਕ ਕੇ ਲਿਆਈ
ਰੋਟੀ ਖਾਲੈ ਕੋਹੜੀ ਟੱਬਰਾ


ਕਿਹੜੀ ਬੇਰੀ ਨੂੰ ਕੱਚੇ ਬੇਰ ਲਗਦੇ
ਕਿਹੜੀ ਨੂੰ ਲਗਦੇ ਗੜੌਂਦੇ
ਪੁੱਛੋ ਛੜਿਆਂ ਨੂੰ
ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਨੀ ਸੋਂਦੇ


ਓੱਚਾ ਬੁਰਜ ਬਰੋਬਰ ਮੋਰੀ
ਦੀਵਾ ਕਿਸ ਬਿਧ ਧਰੀਏ
ਚਾਰੇ ਨੈਣ ਕਟਾਵਢ ਹੋ ਗੇ’
ਹਾਮੀ ਕੀਹਦੀ ਭਰੀਏ
ਨਾਰ ਪਰਾਈ ਆਦਰ ਥੋੜਾ
ਗਲ਼ ਲੱਗ ਕੇ ਨਾ ਮਰੀਏ
ਨਾਰ ਬਗਾਨੀ ਦੀ
ਬਾਂਹ ਨਾ ਮੂਰਖ਼ਾ ਫੜੀਏ


ਚਾੜ ਸ਼ਕੀਨੀ ਮਾਰਕੇ ਗੇੜੇ
ਰੋਟੀ ਘਰੇ ਆ ਖਾਂਦੇ
ਅੱਖੀਂ ਤਾਂ ਭਾਈ ਗੱਲਾਂ ਦੇਖੀਆਂ
ਦੁੱਖ ਤਾਂ ਦੱਸੇ ਨੀ ਜਾਂਦੇ
ਨਿਆਣੀ ਉਮਰੀਂ ਪੈ ਗੇ ਦਾਬੇ
ਫ਼ਿਕਰ ਹੱਡਾਂ ਨੂੰ ਖਾਂਦੇ
ਮੂਹਰੇ ਨਾਰਾਂ ਦੇ
ਕੰਥ ਮਾਂਜਦੇ ਭਾਂਡੇ


ਘਰ ਆਏ ਨੂੰ ਬਾਪੂ ਘੂਰਦਾ
ਖੇਤ ਗਏ ਨੂੰ ਤਾਇਆ
ਬੜੇ ਜੇਠ ਦੀ ਠਾਣੇਦਾਰੀ
ਇਹ ਸੀਰੀ ਨਾਲ ਲਾਇਆ
ਨਾ ਐਬੀ ਨਾ ਬੈਲੀ ਆ ਉਹ
ਬੋਲੇ ਮਸਾਂ ਬੁਲਾਇਆ
ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਮਟਨ ਜਿਹੇ ਨੂੰ
ਮੇਰੇ ਪੱਲੇ ਪਾਇਆ
ਸੀਲ਼ ਢੱਗੇ ਜਿਹਾ ਸਿੱਧਰਾ ਮੂਰ਼ਾ
ਸਮਝੇ ਨਾ ਸਮਝਾਇਆ
ਰਾਤੀਂ ਰੋਂਦਾ ਸੀ
ਮਿੰਨਤਾਂ ਨਾਲ ਵਰਾਇਆ


ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਤਿੰਨ ਪਾ ਮੱਖਣੀ
ਖਾ ਗਿਆ ਟੁੱਕ ਤੇ ਧਰਕੇ
ਲੋਕੀਂ ਕੰਹਿਦੇ ਮਾੜਾ ਮਾੜਾ
ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਮਰਕੇ
ਫੁੱਲ ਵੇ ਗੁਲ਼ਾਬ ਦਿਆ
ਆ ਜਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਤਰਕੇ


ਬੋਲੀ ਪਾਵਾਂ ਸ਼ਗਨ ਮਨਾਵਾਂ
ਚਿੱਠੀ ਆਈ ਕਨੇਡਾ ਤੋਂ
ਮੈਂ ਫੜ ਕੱਤਣੀ ਵਿੱਚ ਪਾਮਾਂ
ਚਿੱਠੀਏ ! ਫੇਰ ਬਾਚੂੰ
ਮੈਂ ਰੋਟੀ ਖੇਤ ਅਪੜਾਮਾਂ
ਜੰਡੀ ਆਲ਼ਾ ਖੇਤ ਭੁੱਲਗੀ
ਮੈਂ ਰੋਂਦੀ ਘਰ ਨੂੰ ਆਮਾਂ
ਆਉਂਦੀ ਜਾਂਦੀ ਨੂੰ ਦਿਨ ਢਲ਼ ਜਾਂਦਾ
ਮੁੜ ਆਂਉਂਦਾ ਪੜਛਾਮਾਂ
ਕੋਇਲਾਂ ਬੋਲਦੀਆਂ
ਬੋਲ ਚੰਦਰਿਆ ਕਾਮਾਂ


ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਦ ਗਈ ਮੈਂ ਸਹੁਰੇ
ਬਣ ਗਈ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਮਾਣੀ
ਚੁੱਲ਼ਾ ਚੌਂਕਾ ਸਾਰਾ ਸਾਂਭਦੀ
ਨਾਲੇ ਭਰਦੀ ਪਾਣੀ
ਦਿਨ ਚੜ ਜਾਵੇ ਜਾਗ ਨਾ ਆਵੇ
ਮਾਰੇ ਬੋਲ਼ ਜਠਾਣੀ
ਉੱਠ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਨੀ
ਕਾਹਤੋਂ ਪਈ ਆ ਮੂੰਗੀਆ ਤਾਣੀ


ਗ਼ਮ ਨੇ ਖਾ ਲੀ ਗ਼ਮ ਨੇ ਪੀ ਲੀ
ਗ਼ਮ ਦੀ ਕਰੋ ਨਿਹਾਰੀ
ਗ਼ਮ ਹੱਡਾਂ ਨੂੰ ਐਂ ਖਾ ਜਾਂਦਾ
ਜਿਉਂ ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਆਰੀ
ਕੋਠੇ ਚੜ ਕੇ ਦੇਖਣ ਲੱਗੀ
ਲੈਂਦੇ ਜਾਣ ਵਪਾਰੀ
ਉੱਤਰਨ ਲੱਗੀ ਦੇ ਲੱਗਿਆ ਕੰਡਾ
ਦੁੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਭਾਰੀ
ਗੱਭਣਾਂ ਤੀਮੀਆਂ ਨੱਚਣੋ ਰਹਿਗੀਆਂ
ਆਈ ਫ਼ੰਡਰਾਂ ਦੀ ਬਾਰੀ
ਨਰਮ ਸਰੀਰਾਂ ਨੂੰ
ਪੈ ਗੇ ਮਾਮਲੇ ਭਾਰੀ


ਹੀਰ ਨੇ ਸੱਦੀਆਂ ਸੱਭੇ ਸਹੇਲੀਆਂ
ਸਭ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ
ਗਹਿਣੇ ਗੱਟੇ ਸਭ ਦੇ ਸੋਂਹਦੇ
ਮੈਂ ਹੀਰ ਗੋਰੀ ਵੱਲ ਝਾਕਾਂ
ਕੰਨੀ ਹੀਰ ਦੇ ਸਜਣ ਕੋਕਰੂ
ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਬਾਂਕਾਂ
ਗਿੱਧੇ ਦੀਏ ਪਰੀਏ ਨੀ
ਤੇਰੇ ਰੂਪ ਨੇ ਪਾਈਆਂ ਧਾਂਕਾਂ


ਬਾਰੀਂ ਬਰਸੀਂ ਖਟਣ ਗਿਆ ਸੀ
ਖਟ ਕੇ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਦਾਤਾਂ
ਲੱਗੀਆਂ ਦੋਸਤੀਆਂ
ਹੁਣ ਨਾ ਪੁੱਛੀਦੀਆਂ ਜਾਤਾਂ


ਬਹਿ ਦਰਵਾਜੇ ਪੌਣ ਮੈਂ ਲੈਂਦੀ
ਜਦ ਆਵੇ ਮੈਨੂੰ ਗਰਮੀ
ਉੱਚਾ ਬੋਲ ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਾ ਬੋਲਾਂ
ਵੇਖ ਲੈ ਮੇਰੀ ਨਰਮੀ
ਤਖ਼ਤ ਹਜ਼ਾਰੇ ਤੂੰ ਜੰਮਿਆ ਰਾਂਝਣਾ
ਮੈਂ ਸਿਆਲਾਂ ਦੇ ਜਰਮੀ
ਸੱਦ ਪਟਵਾਰੀ ਨੂੰ
ਜਿੰਦ ਰਾਂਝਣ ਦੇ ਨਾਂ ਕਰਨੀ


ਤੂੰ ਹਸਦੀ ਦਿਲ ਰਾਜੀ ਮੇਰਾ
ਲਗਦੇ ਬੋਲ ਪਿਆਰੇ
ਚਲ ਕਿਧਰੇ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਕਰੀਏ
ਬਹਿ ਕੇ ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ
ਲੁਕ ਲੁਕ ਲਾਈਆਂ ਪਰਗਟ ਹੋਈਆਂ
ਬੱਜ ਗਏ ਢੋਲ ਨਗਾਰੇ
ਸੋਹਣੀਏ ਆ ਜਾ ਨੀ
ਡੁੱਬਦਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਤਾਰੇ


ਸਹੁਰੇ ਸਹੁਰੇ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰ ਨੀ
ਕੀ ਲੈਣਾ ਸਹੁਰੇ ਜਾ ਕੇ
ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਦਿੰਦੇ ਖੰਡ ਦੀ ਚਾਹ
ਫੇਰ ਦਿੰਦੇ ਗੁੜ ਪਾ ਕੇ
ਨੀ ਰੰਗ ਬਦਲ ਗਿਆ
ਦੋ ਦਿਨ ਸਹੁਰੇ ਜਾ ਕੇ


ਮੰਹਿਦੀ ਮੰਹਿਦੀ ਸਭ ਜੱਗ ਕੰਹਿਦਾ
ਮੰਹਿਦੀ ਬਾਗ ‘ਚ ਰੰਹਿਦੀ
ਬਾਗਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਸਤੀ ਮਿਲਦੀ
ਹੱਟੀਆਂ ਤੇ ਮੰਹਿਗੀ
ਹੇਠਾਂ ਕੂੰਡੀ ਉੱਤੇ ਸੋਟਾ
ਚੋਟ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਸੰਹਿਦੀ
ਘੋਟ ਘੋਟ ਕੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ
ਫੋਲਕ ਹੋ ਹੋ ਲੰਹਿਦੀ
ਬੋਲ ਸ਼ਰੀਕਾਂ ਦੇ
ਮੈਂ ਨਾ ਬਾਬਲਾ ਸੰਹਿਦੀ


ਮਾਹੀ ਮੇਰੇ ਦਾ ਪੱਕਿਆ ਬਾਜਰਾ
ਤੁਰ ਪਈ ਗੋਪੀਆਂ ਫੜ ਕੇ
ਖੇਤ ਜਾ ਕੇ ਹੂਕਰ ਮਾਰੀ
ਸਿਖਰ ਮਨੇ ਤੇ ਚੜ ਕੇ
ਉੱਤਰਦੀ ਨੂੰ ਆਈਆਂ ਝਰੀਟਾਂ
ਚੁੰਨੀ ਪਾਟ ਗਈ ਅੜ ਕੇ
ਤੁਰ ਪਰਦੇਸ ਗਿਉਂ
ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ


ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ ਮਛਲੀ ਵਾਲੀਏ
ਮਛਲੀ ਨਾ ਚਮਕਾਈਏ
ਖੂਹ ਟੋਭੇ ਤੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਚਰਚਾ
ਚਰਚਾ ਨਾ ਕਰਵਾਈਏ
ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਤੋਂ
ਨੀਮੀਂ ਪਾ ਨੰਘ ਜਾਈਏ


ਆਰੀ ਆਰੀ ਆਰੀ
ਵਿਚ ਦਰਬਾਜੇ ਦੇ
ਫੁੱਲ ਕੱਢਦਾ ਫੁਲਕਾਰੀ
ਟੁੱਟਗੀ ਤੜੱਕ ਕਰਕੇ
ਕੀ ਅੱਲੜਾਂ ਦੀ ਯਾਰੀ
ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਚੱਲਿਆ
ਫਿੱਟ ਕੱਚਿਆ ਵੇ ਤੇਰੀ ਯਾਰੀ
ਹਾਕਾਂ ਘਰ ਵੱਜੀਆਂ
ਛੱਡ ਮਿੱਤਰਾ ਫੁੱਲਕਾਰੀ


ਕੋਰੀ ਕੋਰੀ ਕੂੰਡੀ ਵਿੱਚ
ਮਿਰਚਾਂ ਮੈਂ ਰਗੜਾਂ
ਸਹੁਰੇ ਦੀ ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੰਨੀਆਂ
ਘੁੰਡ ਕੱਢਣ ਦੀ ਅਲਖ ਮੁਕਾ ਦਿੰਨੀਆਂ


ਜੇ ਮੁੰਡਿਆ ਮੈੰਨੂ ਨੱਚਦੀ ਵੇਖਣਾ
ਬਾਂਕਾਂ ਲਿਆ ਦੋ ਭੈਣ ਦੀਆਂ
ਅੱਡੀ ਵੱਜੇ ਤੇ ਧਮਕਾਂ ਪੈਣਗੀਆਂ


ਬਾਰੀਂ ਬਰਸੀਂ ਖੱਟਣ ਗਿਆ ਸੀ
ਖੱਟ ਕੇ ਲਿਆਇਆ ਪੱਖੀਆਂ
ਘੁੰਡ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕੀਤੀਆਂ
ਗੋਰਾ ਰੰਗ ਤੇ ਸ਼ਰਬਤੀ ਅੱਖੀਆਂ


ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਕਣੀ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰਸੇਂਦਾ
ਭਿੱਜ ਗਿਆ ਗੈਬੀ ਤੋਤਾ
ਮੇਲਣ ਐਂ ਨੱਚਦੀ
ਜਿਉਂ ਟੱਪਦਾ ਸੜਕ ਤੇ ਬੋਤਾ
ਖੁੱਲ਼ ਕੇ ਨੱਚ ਲੈ ਨੀ
ਹਾਣੋਂ ਹਾਣ ਖਲੋਤਾ


ਨੱਚਣ ਦੀ ਤੈਨੂੰ ਜਾਚ ਨਾ ਕਾਈ
ਥੋਥੀ ਟੱਪ ਟਪਾਈ
ਭਰ ਵਲਟੋਹੀ ਖਾ ਗਈ ਖੀਰ ਦੀ
ਮੰਡਿਆਂ ਦੀ ਥਹੀ ਮੁਕਾਈ
ਤੇਰੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨੇ
ਐਂਵੇਂ ਛਹਿਬਰ ਲਾਈ


ਪਹਿਨ ਪਚਰ ਕੇ ਚੜੀ ਪੀਂਘ ਤੇ
ਡਿੱਗੀ ਹੁਲਾਰਾ ਖਾ ਕਾ
ਯਾਰਾਂ ਇਹਦਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਹੋਈਆਂ
ਬਹਿਗੇ ਢੇਰੀਆਂ ਢਾਹ ਕੇ
ਟੁੱਟਗੀ ਯਾਰੀ ਤੋਂ
ਹੁਣ ਨੰਘਦੀ ਅੱਖ ਬਚਾ ਕੇ
ਲੱਗੀਆਂ ਸਿਆਲ ਦੀਆਂ
ਟੁਟੀਆਂ ਪਿੜਾਂ ਵਿਚ ਆ ਕੇ


ਐਧਰ ਕਣਕਾਂ ਔਧਰ ਕਣਕਾਂ
ਗੱਭੇ ਖੜਾ ਗੁਆਰਾ
ਵਿਚ ਗੁਆਰੇ ਬੋਤੀ ਚਰਦੀ
ਗਲ਼ ਵਿਚ ਉਹਦੇ ਮਾਲ਼ਾ
ਚੰਦ ਮਾਂਗੂ ਚਮਕਦੀਏ
ਤੇਰੇ ਮਾਹੀ ਦਾ ਸੁਣੀਂਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲ਼ਾ


ਤੇਰਾ ਇਸ਼ਕ ਤਾਂ ਤੋਲ਼ੇ ਚੜ ਗਿਆ
ਮੇਰਾ ਚੜ ਗਿਆ ਧੜੀਆਂ
ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਵਿਚ ਖਬਰਾਂ ਹੋਗੀਆਂ
ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਜੋੜੀਆਂ ਲੜੀਆਂ
ਇਸ਼ਕ ਕਮਾ ਲੈ ਵੇ
ਇਸ ਵਿਚ ਮੌਜਾਂ ਬੜੀਆਂ


ਉੱਚੇ ਟਿੱਬੇ ਮੈਂ ਤਾਣਾ ਤਣਦੀ
ਪੱਟ ਪੱਟ ਸਿਟਦੀ ਕਾਨੇ
ਏਸ ਦੇਸ ਮੇਰਾ ਜੀ ਨੀ ਲਗਦਾ
ਲੈ ਚੱਲ਼ ਦੇਸ ਬੇਗਾਨੇ
ਐਕਣ ਨੀ ਪੁੱਗਣੇ
ਗੱਲ਼ਾਂ ਨਾਲ ਯਰਾਨੇ


ਪਤਲਿਆ ਚੋਬਰਾ ਵੱਢਦਾ ਬੇਰੀਆਂ
ਵੱਢ ਵੱਢ ਲਾਉਂਦਾ ਝਾਫੇ
ਹਾਕ ਨਾ ਮਾਰੀਂ ਵੇ
ਮੇਰੇ ਸੁਣਨਗੇ ਮਾਪੇ
ਸੈਨਤ ਮਾਰ ਲਈਂ
ਮੈਂ ਆ ਜੂੰਗੀ ਆਪੇ
ਲੌਂਗ ਕਰਾ ਮਿੱਤਰਾ
ਮਛਲੀ ਕਰਾਉਣਗੇ ਮਾਪੇ


ਮਾਏਂ ਨੀ ਮੈੰਨੂ ਜੁੱਤੀ ਕਰਾਦੇ
ਹੇਠ ਲਵਾ ਦੇ ਖੋਖੇ
ਪੂਰਨ ਵਰਗੇ ਕਤਲ ਕਰਾਤੇ
ਮਿਰਜੇ ਵਰਗੇ ਝੋਟੇ
ਫੋਕੀ ਯਾਰੀ ਝੂਠੇ ਲਾਰੇ
ਆਸ਼ਕ ਹੋ ‘ਗੇ ਖੋਟੇ
ਮੁੜਜਾ ਤੂੰ ਮਿੱਤਰਾ
ਵੀਰ ਕਰਨਗੇ ਟੋਟੇ


ਲਿਆ ਵੀਰਾ ਤੇਰਾ ਗਾਨਾ ਗੋਠ ਦਿਆਂ
ਲਾਕੇ ਸਿਲਮ ਸਿਤਾਰੇ
ਪੰਜ ਰੁਪੱਈਏ ਭੈਣ ਨੂੰ ਦੇ ਦੀਂ
ਪੰਜ ਟੇਕਦੀਂ ਡੇਰੇ
ਰੱਬ ਨੇ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ
ਬੰਨ਼ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੇ ਸਿਹਰੇ


ਨਿਊਂਆਂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਬੜੇ ਸ਼ੁਕੀਨੀ
ਗਲੀਏਂ ਮਾਰਦਾ ਗੇੜੇ
ਹੱਥੀਂ ਟਾਕੂਏ ਕੱਛੀਂ ਬੋਤਲਾਂ
ਠਾਣੇਦਾਰ ਨੇ ਘੇਰੇ
ਪੈਸੇ ਆਲ਼ੇ ਦੀ ਧੀ ਨਾ ਲੈਂਦੇ
ਪੁੰਨ ਦੇ ਲੈਂਦੇ ਫੇਰੇ
ਪਲਕਾਂ ਕਿਉਂ ਸਿੱਟੀਆਂ
ਝਾਕ ਸਾਹਮਣੇ ਮੇਰੇ


ਗਿੱਧਾ ਗਿੱਧਾ ਕਰੇਂ ਮੇਲਣੇ
ਗਿੱਧਾ ਪਊ ਬਥੇਰਾ
ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਤਾਂ ਰਿਹਾ ਕੋਈ ਨਾ
ਕੀ ਬੁੱਢੜਾ ਕੀ ਠੇਰਾ
ਬੰਨ ਕੇ ਢਾਣੀਆਂ ਆ ਗੇ ਚੋਬਰ
ਢੁੱਕਿਆ ਸਾਧ ਦਾ ਡੇਰਾ
ਨੱਚ ਲੈ ਕਬੂਤਰੀਏ
ਦੇ ਦੇ ਸ਼ੌਂਕ ਦਾ ਗੇੜਾ


ਆਰਾ – ਆਰਾ – ਆਰਾ
ਗੱਡੀਆਂ ਪੁਲ਼ ਚੜੀਆਂ
ਜਿਉਣੇ ਮੌੜ ਨੇ ਮਾਰਿਆ ਲਲਕਾਰਾ
ਜਾਨੀ ਸਭ ਭੱਜਗੇ
ਜਿਉਣਾ ਸੁਣੀਂਦਾ ਸੂਰਮਾ ਭਾਰਾ
ਭੱਜ ਕੇ ਜਿਉਣੇ ਨੇ
ਜਿੰਦਾ ਤੋੜ ਲਿਆ ਰੋਕੜੀ ਆਲਾ
ਰੋਕੜੀ ਨੂੰ ਐਂ ਗਿਣਦਾ
ਜਿਉਂ ਬਲ਼ਦ ਵੇਚ ਲਿਆ ਨਾਰਾ
ਇੱਕ ਦਿਨ ਛਿਪ ਜੇਂਗਾ
ਦਾਤਣ ਵਰਗਿਆ ਯਾਰਾ
ਜਾਂ
ਵੇ ਕਦ ਕਰਵਾਵੇਂਗਾ
ਲੌਂਗ ਬੁਰਜੀਆਂ ਵਾਲਾ


ਬਾਰੀਂ ਬਰਸੀਂ ਖੱਟਣ ਗਿਆ ਸੀ
ਖਟ ਕੇ ਲਿਆਂਦੀ ਤਰ ਵੇ
ਮੇਰਾ ਉੱਡੇ ਡੋਰੀਆ
ਮਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ਵੇ


ਬਾਰੀਂ ਬਰਸੀਂ ਖੱਟਣ ਗਿਆ ਸੀ
ਖਟ ਕੇ ਲਿਆਂਦਾ ਨਾਲਾ
ਤੇਰੀ ਮੇਰੀ ਨਹੀਓਂ ਨਿਭਣੀ
ਮੈਂ ਗੋਰੀ ਤੂੰ ਕਾਲਾ


ਸਹੁਰਾ ਜੀ ਇੱਕ ਅਰਜ ਕਰੇਨੀਆਂ
ਅਰਜ ਕਰੇਨੀਆਂ ਥੋਡੀ ਦਾੜੀ ਨੂੰ
ਸਾਨੂੰ ਅੱਡ ਕਰ ਦਿਓ
ਅੱਡ ਕਰ ਦਿਓ ਆਂਉਦੀ ਹਾੜੀ ਨੂੰ


ਪੱਤੋ ਕੋਲੇ ਖਾਈ ਸੁਣੀਂਦੀ
ਖਾਈ ਕੋਲ਼ੇ ਦੀਨਾ
ਤੈਂ ਮੈਂ ਮੋਹ ਲਈ ਵੇ
ਕਾਲਜ ਦਿਆ ਸ਼ੁਕੀਨਾ


ਦਿਉਰ ਮੇਰੇ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਲ਼ੜ ਕੇ
ਖੂਹ ‘ਤੇ ਪਾ ਲਿਆ ਚੁਬਾਰਾ
ਤਿੰਨ ਭਾਂਤ ਦੀ ਇੱਟ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ
ਚਾਰ ਭਾਂਤ ਦਾ ਗਾਰਾ
ਆਕੜ ਕਾਹਦੀ ਵੇ
ਜੱਗ ਤੇ ਫਿਰੇਂ ਕੁਆਰਾ


ਰਾਈ -ਰਾਈ -ਰਾਈ
ਧੁੱਪ ਮਾਂਗੂ ਚਮਕਦੀਏ
ਤੇਰੀ ਕੁੜੀਆਂ ਕਰਨ ਵਡਿਆਈ
ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਫਿਰੇਂ ਮੇਲ਼ਦੀ
ਗੁੱਤ ਗਿੱਟਿਆਂ ਤਕ ਲਮਕਾਈ
ਚੋਬਰਾਂ ਦਾ ਮੱਚੇ ਕਾਲਜਾ
ਗੇੜਾ ਦੇ ਕੇ ਤੂੰ ਬੋਲੀ ਪਾਈ
ਗਿੱਧੇ ‘ਚ ਧਮੱਚੀ ਪੱਟ ‘ਤੀ
ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰੇ ਲੋਕਾਈ
ਰਸਤਾ ਛੋਡ ਦਿਉ
ਹੀਰ ਮਜਾਜਣ ਆਈ


ਮਾਏਂ ਨੀ ਗਜ਼ ਕਪੜਾ ਲੈ ਦੇ
ਗਜ਼ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਸੁੱਥਣ ਸਮਾਮਾਂ
ਸੁੱਥਣ ਪਾ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾਂ
ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਆਖਣ ਮੋਰਨੀ
ਮੈਂ ਅੱਖ ਨਾ ਫ਼ਰਕਾਮਾਂ
ਵਿੱਚ ਦੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ
ਸੱਪ ਬਣ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਮਾਂ


ਅੱਡੀ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਕੌਲ ਕੰਚ ਦੀ
‘ਗੂਠੇ ਤੇ ਸਿਰਨਵਾਂ
ਲਿਖ ਲਿਖ ਚਿੱਠੀਆਂ ਡਾਕ ‘ਚ ਪਾਵਾਂ
ਧੁਰ ਦੇ ਪਤੇ ਮੰਗਾਵਾਂ
ਰੱਖ ਲਿਆ ਮੇਮਾਂ ਨੇ
ਵਿਹੁ ਖਾ ਕੇ ਮਰ ਜਾਵਾਂ
ਤੇਰੀ ਫ਼ੋਟੋ ‘ਤੇ
ਬਹਿ ਕੇ ਦਿਲ ਪਰਚਾਵਾਂ
ਜਾਂ
ਦਾਰੂ ਪੀਂਦੇ ਨੂੰ
ਕੰਚ ਦਾ ਗਲਾਸ ਫੜਾਵਾਂ
ਜਾਂ
ਮੂਹਰੇ ਲੱਗ ਪਤਲਿਆ
ਮਗਰ ਝੂਲਦੀ ਆਂਵਾਂ


Fisherman / ਮਛੇਰਾ

Kitāb-i tashrīḥ al-aqvām (کتاب تشريح الاقوام) was published in 1825 by Colonel James Skinner. The book, illustrated by Ghulam Ali Khan and other artists from the Delhi area features 120 miniatures, including portraits that depict the origins and distinguishing marks of the different castes of India. This book was compiled at Hansi Cantonment, Hissar Districtis and is now a part of the British Library. Caption: ‘Macchi, a Muslim caste of fishermen. ਮਾਛੀ, ਮਛੇਰਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਾਤੀ।। Download Complete Book ਕਰਨਲ ਜੇਮਜ਼ ਸਕਿਨਰ...

Butcher / ਕਸਾਈ

Kitāb-i Tashrih al-aqvam (کتاب تشريح الاقوام) was published in 1825 by Colonel James Skinner. The book, illustrated by Ghulam Ali Khan and other artists from the Delhi area features 120 miniatures, including portraits that depict the origins and distinguishing marks of the different castes of India. This book was compiled at Hansi Cantonment, Hissar District and is now a part of the British Library. Caption: Badhak or Qassab, the caste of butcher. ਇੱਕ ਕਸਾਈ ਮਾਸ ਕੱਟਦਾ ਹੋਇਆ। Download Complete Book ਕਰਨਲ ਜੇਮਜ਼ ਸਕਿਨਰ...

Love and Sacrifice

Shaheed Bhagat SinghLetter to Shaheed SukhdevThis letter deals with the views of Bhagat Singh on the question of love and sacrifice in the life of a revolutionary. It was written on April 5, 1929 in Sita Ram Bazar House, Delhi. The letter was taken to Lahore by Shri Shiv Verma and handed over to Sukhdev it was recovered from him at the time of his arrest on April 13 and was produced as one of the exhibits in Lahore...