14.1 C
Los Angeles
Sunday, November 24, 2024

ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਵਾਰਾਂ

1. ਵਾਰ, ਮਲਕ ਮੁਰੀਦ ਤਥਾ ਚੰਦ੍ਰਹੜਾ ਸੋਹੀਆ ਕੀ

ਕਾਬਲ ਵਿਚ ਮੁਰੀਦ ਖਾਂ, ਫੜਿਆ ਬਡ ਜ਼ੋਰ
ਚੰਦ੍ਰਹੜਾ ਲੈ ਫੌਜ ਕੋ, ਚੜ੍ਹਿਆ ਬਡ ਤੌਰ
ਦੁਹਾਂ ਕੰਧਾਰਾਂ ਮੁੰਹ ਜੁੜੇ, ਦਮਾਮੇ ਦੌਰ
ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਪਜੂਤੇ ਸੂਰਿਆਂ, ਸਿਰ ਬੱਧੇ ਟੌਰ
ਹੋਲੀ ਖੇਲੈ ਚੰਦ੍ਰਹੜਾ, ਰੰਗ ਲਗੇ ਸੌਰ
ਦੋਵੇਂ ਤਰਫ਼ਾਂ ਜੁਟੀਆਂ, ਸਰ ਵੱਗਨ ਕੌਰ
ਮੈਂ ਭੀ ਰਾਇ ਸਦਾਇਸਾਂ, ਵੜਿਆ ਲਾਹੌਰ
ਦੋਨੋਂ ਸੂਰੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ, ਜੂਝੇ ਉਸ ਠੌਰ ।

2. ਵਾਰ, ਰਾਇ ਕਮਾਲ ਦੀਂ ਮੌਜੁਦੀਂ ਕੀ

ਰਾਣਾ ਰਾਇ ਕਮਾਲਦੀਂ, ਰਣ ਭਾਰਾ ਬਾਹੀਂ
ਮੌਜੁਦੀਨ ਤਲਵੰਡੀਓਂ, ਚੜ੍ਹਿਆ ਸਾਬਾਹੀਂ
ਢਾਲੀਂ ਅੰਬਰ ਛਾਇਆ, ਵਾਂਗੁ ਫੁਲੀ ਕਾਹੀਂ
ਜੁੱਟੇ ਆਮੋ ਸਾਮ੍ਹਣੇ, ਨੇਜ਼ੇ ਝਲਕਾਹੀਂ
ਮੌਜੇ ਘਰ ਵਾਧਾਈਆਂ, ਘਰ ਚਾਚੇ ਧਾਹੀਂ ।

3. ਵਾਰ, ਟੁੰਡੇ ਅਸ ਰਾਜੇ ਕੀ

ਭਬਕਿਓ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਰਦੂਲ ਰਾਇ, ਰਣ ਮਾਰੂ ਬੱਜੇ
ਖਾਨ ਸੁਲਤਾਨ ਬਡ ਸੂਰਮੇ, ਵਿਚ ਰਣ ਦੇ ਗੱਜੇ
ਖਤ ਲਿਖੇ ਟੁੰਡੇ ਅਸਰਾਜ ਨੂੰ, ਪਤਸ਼ਾਹੀ ਅੱਜੇ
ਟਿੱਕਾ ਸਾਰੰਗ ਬਾਪ ਨੇ, ਦਿਤਾ ਭਰ ਲੱਜੇ
ਫਤ੍ਹੇ ਪਾਈ ਅਸਰਾਜ ਜੀ, ਸ਼ਾਹੀ ਘਰ ਸੱਜੇ ।

4. ਵਾਰ, ਸਿਕੰਦਰ ਬਿਰਾਹਿਮ ਕੀ

ਪਾਪੀ ਖਾਨ ਬਿਰਾਮ ਪਰ ਚੜ੍ਹਿ ਆਇ ਸਿਕੰਦਰ
ਭੇੜ ਦੁਹਾਂ ਦਾ ਮੱਚਿਆ, ਬਡ ਰਣ ਦੇ ਅੰਦਰ
ਫੜਿਆ ਖਾਨ ਬਿਰਾਹਮ ਨੂੰ, ਕਰ ਬਡ ਆਡੰਬਰ
ਬੱਧਾ ਸੰਗਲ ਪਾਇਕੈ, ਜਣੁ ਕੀਲੇ ਬੰਦਰ
ਅਪਨਾ ਹੁਕਮ ਮਨਾਇਕੈ, ਛਡਿਆ ਜੰਗ ਅੰਦਰ ।

5. ਵਾਰ, ਲਲਾ ਬਹਿਲੀਮਾ ਕੀ

ਕਾਲ ਲਲਾ ਦੇ ਦੇਸ ਦਾ, ਖੋਇਆ ਬਹਿਲੀਮਾਂ
ਹਿੱਸਾ ਛਠਾ ਮਨਾਇਕੈ, ਜਲ ਨਹਿਰੋ ਦੀਮਾਂ
ਫ਼ਿਰਾਹੂਨ ਹੋਇ ਲਲਾ ਨੇ, ਰਣ ਮੰਡਿਆ ਧੀਮਾ
ਭੇੜ ਦੁਹੂੰ ਦਿਸ ਮਚਿਆ, ਸੱਟ ਪਈ ਅਜ਼ੀਮਾ
ਸਿਰ ਧੜ ਡਿਗੇ ਖੇਤ ਵਿਚ, ਜਿਉ ਵਾਹਣ ਢੀਮਾਂ
ਦੇਖ ਮਾਰ ਲਲਾ ਬਹਲੀਮ ਨੇ, ਰਣ ਮੈਂ ਬਰਸੀਮਾ ।

6. ਵਾਰ, ਜੋਧੈ ਵੀਰੈ ਪੂਰਬਾਣੀ ਕੀ

ਜੋਧ ਬੀਰ ਪੂਰਬਾਣੀਏ, ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਕਰੀਆਂ ਕਰਾਰੀਆਂ
ਬਸੰਤ੍ਰ ਧੋਵੈ ਕਪੜੇ, ਰਾਜਾ ਪਵਨ ਦੇਇ ਬੁਹਾਰੀਆਂ
ਚੜ੍ਹਿਆ ਰਾਜਾ ਜੋਧਬੀਰ, ਹਾਥੀ ਸੋਹਨਿ ਅੰਬਾਰੀਆਂ
ਫੌਜਾਂ ਚਾੜ੍ਹੀਆਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਅਕਬਰ ਨੇ ਰਣ ਭਾਰੀਆਂ
ਸਨਮੁਖ ਹੋਏ ਰਾਜਪੂਤ, ਤੇ ਸ਼ੁਤਰੀ ਰਣਕਾਰੀਆਂ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਧੂਹ ਮਿਆਨੋ ਕਢੀਆਂ, ਬਿੱਜੁਲ ਜਯੋਂ ਚਮਕਾਰੀਆਂ
ਇੰਦਰ ਸਣੇ ਅਪੱਛਰਾਂ, ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨ ਜੁਹਾਰੀਆਂ
ਏਹੀ ਕੀਤੀ ਜੋਧ ਬੀਰ, ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਗੱਲਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ।

7. ਵਾਰ, ਰਾਇ ਮਹਿਮੇ ਹਸਨੇ ਕੀ

ਮਹਿਮਾ ਹਸਨਾ ਰਾਜਪੂਤ; ਰਾਇ ਭਾਰੇ ਭੱਟੀ
ਹਸਨੇ ਬੇਈਮਾਨਗੀ, ਨਾਲ ਮਹਿਮੇ ਥੱਟੀ
ਭੇੜ ਦੁਹਾਂ ਦਾ ਮਚਿਆ, ਸਰ ਵਗੇ ਫੱਟੀ
ਮਹਿਮੇ ਪਾਈ ਫਤਿਹ ਰਣ, ਗੱਲ ਹਸਨੇ ਘੱਟੀ
ਬੰਨ੍ਹ ਹਸਨੇ ਨੂੰ ਛਡਿਆ, ਜਸ ਮਹਿਮੇ ਖੱਟੀ ।

8. ਵਾਰ, ਰਾਣੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਤਥਾ ਮਾਲਦੇਉ ਕੀ

ਧਰਤਿ ਘੋੜਾ ਪਰਬਤ ਪਲਾਣ, ਸਿਰ ਟੱਟਰ ਅੰਬਰ
ਨੌਂ ਸੈ ਨਦੀ ਨੜਿੰਨਵੇਂ, ਰਾਣਾ ਜਲ ਕੰਬਰ
ਢੁਕਾ ਰਾਇ ਅਮੀਰ ਦੇਵ, ਕਰ ਮੇਘ ਅਡੰਬਰ
ਆਡਤ ਖੰਡਾ ਰਾਣਿਆ, ਕੈਲਾਸ਼ੇ ਅੰਦਰ
ਬਿਜੁੱਲ ਜਯੋਂ ਝਲਕਾਣੀਆਂ, ਤੇਗਾਂ ਵਿਚ ਅੰਬਰ
ਮਾਲਦੇਵ ਕੈਲਾਸ਼ ਨੂੰ, ਬੰਨ੍ਹਿਆਂ ਕਰ ਸੰਘਰ
ਫਿਰ ਅੱਧਾ ਧਨ ਮਾਲ ਦੇ, ਛੱਡਿਆ ਗੜ੍ਹ ਅੰਦਰ
ਮਾਲਦੇਉ ਜਸ ਖੱਟਿਆ, ਜਿਉ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ ।

9. ਵਾਰ, ਮੂਸੇ ਕੀ

ਤ੍ਰੈ ਸੈ ਸੱਠ ਮਰਾਤਬਾ, ਇਕ ਘੁਰਿਐ ਡੱਗੇ
ਚੜ੍ਹਿਆ ਮੂਸਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ, ਸੁਣਿਐ ਸਭ ਜੱਗੇ
ਦੰਦ ਚਿੱਟੇ ਵਡ ਹਾਥੀਆਂ, ਕਹੁ ਕਿਤ ਵਰੱਗੇ
ਰੁਤ ਪਛਾਤੀ ਬਗਲਿਆਂ, ਘਟ ਕਾਲੀ ਬੱਗੇ
ਏਹੀ ਕੀਤੀ ਮੂਸਿਆ, ਕਿਨ ਕਰੀ ਨਾ ਅੱਗੇ ।

ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਇਕੂ

ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ–ਸਾਰੇ ਬਾਗ ਚੋਂ ਖੁਰ ਗਈਰਹਿੰਦੀ ਖੂੰਹਦੀ ਬਰਫ਼ ~ ਜਗਰਾਜ ਸਿੰਘ ਢੁਡੀਕੇ ਕਰੋਨਾ ਵਾਰਡਖਿੜਕੀ ਤੇ ਜੰਮੀਮਾਂ ਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ~ ਡਾ. ਗੁਰਮੀਤ ਕੌਰ ਲੀਕ ਤੇ ਲੀਕਭਰ ਦਿੱਤੀ ਕੰਧ ਸਾਰੀਰੋਜ਼ ਦੀ ਉਡੀਕ ~ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਖਰੋੜ ਭੇਡਾਂ ਦਾ ਏਕਾਬਹੁਗਿਣਤੀ ਚੁਣਿਆਂਕਸਾਈ ਨੇਤਾ ~ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਪੇਰਾ ਕੀੜੇ ਢੋਣ ਦਾਣੇਚਿੜੀ ਖਾ ਗਈ ਕੀੜਾਸਮੇਤ ਦਾਣੇ ~ ਨਾਇਬ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਅੰਮੀ ਦੀ ਚੁੰਨੀ –ਮੁਕੈਸ਼ ਨਾਲ ਚਮਕਣਹੰਝੂ ਤੇ ਤਾਰੇ ~ ਬਮਲਜੀਤ ‘ਮਾਨ’ ਚੁਫੇਰ ਹਰਿਆਲੀ–ਕੌਫੀ ਦੀ ਘੁੱਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂਛਿੱਕਾਂ ਦੀ ਤਿੱਕੜੀ~ ਜਗਰਾਜ ਸਿੰਘ ਢੁਡੀਕੇ ਜੇਠ ਦੁਪਹਿਰਾਨਿੱਕੀ ‘ਕੱਠਾ ਕਰੇਆਥਣ ਲਈ ਬਾਲਣ~ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਵੀਰਤਾ ਤਮਗ਼ਾ ਪਾਕੇਭੀੜ ‘ਚ ‘ਕੱਲੀ ਬੈਠੀ ਮਾਂਪੁੱਤ ਸੀਨੇ ਨਾਲ...

ਪਾਂਡੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹ

ਵਿਧਾਤਾ ਸਿੰਘ ਤੀਰਕੋਈ ਰੋਕੇ ਬਲਾ ਕਿਵੇਂ, ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਭਾਣੇ ਨੂੰ ।ਇਕ ਵੇਲਾ ਐਸਾ ਵੀ ਆਇਆ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ।ਦਾਤਾ ਵੀ ਸਹਿਕ ਗਿਆ, ਜਦ ਇੱਕ ਇੱਕ ਦਾਣੇ ਨੂੰ ।ਰੁੱਖੇ ਬਘਿਆੜ ਜਿਉਂ, ਆ ਭੁੱਖਾ ਕਾਲ ਪਿਆ ।ਧਰਤ ਇਹ ਭਾਗ ਭਰੀ, ਪੰਜਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ।ਮੂੰਹ ਆਈ ਆਫ਼ਤ ਦੇ, ਕੋਈ ਉਲਟਾ ਫਾਲ ਪਿਆ ।ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਸਭ, ਪੂਣੀ ਰੰਗ ਹੋ ਗਈਆਂ ।ਪਿਤ ਪੇ ਗਏ ਭੋਖੋਂ ਦੇ, ਸਭ ਛੇਲ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ।ਰੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾੜਾਂ ਦੇ, ਸੁੱਕੀਆਂ ਤੇ ਖਲੋ ਗਈਆਂਬੁੱਢਿਆਂ ਦਾ ਹਾਲ ਬੁਰਾ, ਗਭਰੂ ਵੀ ਝੁਕ...

ਬੋਲੀਆਂ – 3

ਮੇਰੀ ਗੁੱਤ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਠਾਣਾਅਰਜ਼ੀ ਪਾ ਦੇਊਂਗੀਤੀਲੀ ਲੌਂਗ ਦਾ ਮੁਕਦਮਾ ਭਾਰੀਠਾਣੇਦਾਰਾ ਸੋਚ ਕੇ ਕਰੀਂਜੱਟ ਵੜ ਕੇ ਚਰ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੜ੍ਹਕੇਡਾਂਗ ਮੇਰੀ ਖੂਨ ਮੰਗਦੀਇੱਤੂ, ਮਿੱਤੂ ਤੇ ਨਰੈਣਾ ਲੜ੍ਹ ਪਏਛਵ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਘੁੰਡ ਮੁੜ ਗਏਮੁੰਡਾ ਇੱਤੂ ਚੰਨਣ ਦੀ ਗੇਲੀਡੌਲੇ ਕੋਲੋਂ ਬਾਂਹ ਵੱਢ 'ਤੀਪੱਕੇ ਪੁਲ 'ਤੇ ਗੰਡਾਸੀ ਮਾਂਜੀਵੱਢ ਕੇ ਡੋਗਰ ਨੂੰਕੇਹੀਆਂ ਬਦਲੇ ਖੋਰੀਆਂ ਰਾਤਾਂਵੀਰ ਨੇ ਵੀਰ ਵੱਢ ਸੁੱਟਿਆਜਿਊਣਾ ਸੌਂ ਗਿਆ ਕੰਨੀਂ ਤੇਲ ਪਾ ਕੇਮਾਰ ਕੇ ਘੂਕਰ ਨੂੰਚੜ੍ਹ ਕੇ ਆ ਗਿਆ ਠਾਣਾਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਹੋ ਗਿਆਤੇਰੇ ਯਾਰ ਦੀ ਖੜਕਦੀ ਬੇੜੀਉੱਠ ਕੇ ਵਕੀਲ ਕਰ ਲੈਚੂੜਾ ਵੇਚ...