ਜਿਉਂਦਾ ਜੀਵਨ (1938)

ਮੰਗਲਾਚਰਣਮੇਰੇ ਮਨ ਨੇ ਏਹੋ ਯਕੀਨ ਕੀਤਾ,ਕਲਪ ਬ੍ਰਿੱਛ ਸੱਚਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਦਾ ਨਾਂ।ਹਰ ਇਕ ਦੀ ਕਰੇ ਮੁਰਾਦ ਪੂਰੀਕਾਮਧੇਨ ਹੈ ਓਸ ਕਰਤਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ।ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗੀਏ ਜੋ ਓਹੀ ਦਾਤ ਮਿਲਦੀ,ਚਿੰਤਾਮਣੀ ਹੈ ਉਸ ਨਿਰੰਕਾਰ ਦਾ ਨਾਂ।"ਅੰਮ੍ਰਿਤ" ਨਾਸ਼ ਹੋਵੇ ਵਿਘਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ,ਏਸੇ ਵਾਸਤੇ ਲਿਆ ਦਾਤਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ।ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦਾ ਚਾਜਿਵੇਂ ਮੋਰ ਨੂੰ ਰੀਝ ਹੈ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ,ਜਿਵੇਂ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾਣ ਦਾ ਚਾ ।ਜਿਵੇਂ ਚੰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਚਕੋਰ ਰੱਖੇ,ਜਿਵੇਂ ਹੰਸ ਤਾਈਂ ਮੋਤੀ ਖਾਣ ਦਾ ਚਾ ।ਧਨੀ ਹੋਣ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਚੇ,ਜਿਵੇਂ ਬੀਰ ਨੂੰ ਜੰਗ...

ਨੈਣ ਨਿਰੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਗੀਟੇਪੱਥਰ ਗੀਟੇ--ਕੋਈ ਵੀ ਖੇਡੇ!ਇਹ ਲਹੂ ਮਾਸ ਦੀ ਚਾਹਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਮਾਸ ਦੀ ਭੁੱਖਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਲਹੂ ਦੀ ਪਿਆਸਹੱਡ ਘਚੋਲੇਚੰਮ ਫਰੋਲੇ!ਲਹੂ ਮਾਸ ਤੋਂ ਅਗੇ ਸਭ ਕੁਛਸ਼ਾਹ ਹਨੇਰੇ, ਅੰਨ੍ਹੇ ਬੋਲੇਥਾਂ ਥਾਂ ਲਹੂ-ਲਹੂ ਵਿਚ ਵੀਟੇਨੈਣ ਨਿਰੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਗੀਟੇ ।ਦੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਢੇਰਅੰਡਜਜੇਰਜਸੇਤਜਉਤਭੁਜਉੱਸਰੇ ਲੱਖਾਂ ਵੇਰਢੱਠੇ ਲੱਖਾਂ ਵੇਰਪੰਜ-ਤੱਤ ਦੇ ਏਸ ਜਬਾੜੇਦੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਢੇਰਸੌੜ ਸੌੜ ਕੇਉਗਲੇ ਲੱਖਾਂ ਵੇਰਹਾਬੜ ਹਾਬੜਨਿਗਲੇ ਲੱਖਾਂ ਵੇਰਜਨਮ ਜਨਮ ਦੇ ਫੇਰਕਿਸੇ ਕੁੱਖ ਨਾ ਜੰਮਿਆ ਨੂਰਮਿੱਟੀ-ਮਿੱਟੀ ਪਈ ਘਸੀਟੇਨੈਣ ਨਿਰੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਗੀਟੇ ।ਰਾਹ ਵਿਚ ਆ ਗਈ : ਖੱਲ ਹੀ...

ਨੂਰਡੰਗਾਂ ਦਾ ਸੀ ਭਰਿਆ ਛੱਤਾਇਕ ਦਿਹਾੜੇ ਕੱਤਕ ਆਇਆਆਣ ਮਾਖਿਓਂ ਚੋਇਆ ।ਚੰਨੋਂ ਚਿੱਟੇ ਅੰਗ ਜ਼ਿਮੀ ਦੇਸਭਣਾਂ, ਕਿਰਣਾਂ ਸੂਰਜ ਵਿਚੋਂਰੰਗ ਕਿਰਮਚੀ ਢੋਇਆ ।ਸਭਣਾਂ ਰੋਗਾਂ ਕਾਮਣ ਪਾਇਆਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਝੁੰਮਰ ਬੱਧਾਵਣ ੜ੍ਰਿਣ ਆ ਕੇ ਮੋਹਿਆ ।ਵੇਲ ਰੁੱਖ ਦੇ ਗਲ ਨੂੰ ਲੱਗੀਫੁੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉੱਠ ਸੁਗੰਧੀਹੱਥ ਪੌਣ ਦਾ ਛੋਹਿਆ ।ਦੋਵੇਂ ਲੋਕ ਮੇਰੇ ਰੁਸ਼ਨਾਏਦੋ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਾ ਆ ਕੇਨੂਰ ਗੁਆਚਾ ਹੋਇਆ ।ਵੇ ਪਰਦੇਸੀਆਪੂਰਬ ਨੇ ਕੁਝ ਲੱਭਿਆਕਿਹੜੇ ਅੰਬਰ ਫੋਲ!ਜਿਉਂ ਹੱਥ ਕਟੋਰਾ ਦੁੱਧ ਦਾਵਿਚ ਕੇਸਰ ਦਿੱਤਾ ਘੋਲ।ਚਾਨਣ ਲਿੱਪੀ ਰਾਤ ਨੇਸੱਤ ਸਗੰਧਾਂ ਡੋਹਲਅੰਬਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਪੱਕੀਆਂਤਾਰਿਆਂ ਲਾ ਲਏ ਬੋਹਲਆਸਾਂ...